ბრონქოექტაზია ფილტვების ქრონიკული დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს ბრონქების სანათურის მყარი (შეუქცევადი) ცილინდრული ან ტომრისებრი გაგანიერება და გაგანიერებული ბრონქის ქრონიკული ბაქტერიული ანთება. ბრონქოექტაზია შეიძლება იყოს პირველადიც – აღმოცენდეს როგორც დამოუკიდებელი დაავადება – და მეორეულიც – ტუბერკულოზის, სიმსივნის, ფილტვის ქრონიკული აბსცესის შედეგი. ასევე, შეიძლება იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ბრონქოექტაზია ბრონქების ემბრიონული განვითარების მანკის შედეგია. შეძენილი კი ვითარდება წვრილი ბრონქების სეკრეტის გამოყოფის ქრონიკული დარღვევის, ბრონქების სანათურში უცხო სხეულის მოხვედრის, გადიდებული ლიმფური ჯირკვლებისა და სიმსივნის ბრონქებზე ზეწოლის შედეგად. ამ დროს ხდება ბრონქების გაგანიერება, გაგანიერებულ ბრონქებში გროვდება ინფიცირებული სეკრეტი და ვითარდება ჩირქოვანი ანთება.
განასხვავებენ ბრონქოექტაზიის 3 სტადიას:
I სტადიაში მხოლოდ ბრონქები ფართოვდება. გაფართოებული ღრუები ლორწოთია ამოვსებული. ამ დროს დაჩირქება არ აღინიშნება.
II სტადიაში ზემოხსენებულ ცვლილებებს ერთვის ბრონქის კედლის ანთებითი და ჩირქოვანი ცვლილებები. გაფრთოებული ბრონქები უკვე შეიცავენ ჩირქს.
III სტადიაში ჩირქოვანი პროცესი ბრონქებიდან მიმდებარე ფილტვის ქსოვილზე გადადის. ვითარდება ე.წ პნევმოსკლეროზი.
ბრონქოექტაზიური დაავადება ასიდან 30 შემთხვევაში ფილტვების ორმხრივი დაზიანებით მიმდინარეობს.
სიმპტომები და მიმდინარეობა. ეს დაავადება დიდხანს გრძელდება და პერიოდული გამწვავება ახასიათებს. ზოგიერთს კარგა ხანს მხოლოდ ხველა აწუხებს, თუმცა ნახველის ოდენობა თანდათან იმატებს. ნახველი ლორწოვან-ჩირქოვანი ან ჩირქოვანია. ჭურჭელში ცოტა ხნით რომ გავაჩეროთ, სამ: ჩირქოვან, სეროზულ და ლორწოვან – შრედ დაიყოფა. თუ ავადმყოფს გულმკერდის ტკივილი და ქოშინი დაეწყო, ეს ბრონქოექტაზიური დაავადების გამწვავებაზე მიუთითებს.
ბრონქოექტაზიური დაავადების კლასიკურ ნიშნად მიჩნეულია დოლისებრი თითები და საათის მინის ფორმის ფრჩხილები. მათ ჩამოყალიბებას ხშირად წინ უძღვის კიდურების ტეხა. ასეთ დროს ავადმყოფს თუ დავაკვირდებით, შევამჩნევთ, რომ დაზიანებული ფილტვის მხარეს გულმკერდის ყაფაზი სუნთქვაში ჩამორჩება.
ბრონქოექტაზიური დაავადების II სტადიაში ავადმყოფს მკვეთრად უქვეითდება შრომის უნარი, III სტადიაში კი შრომისუუნარო ხდება. ირგვლივ მყოფთათვის ხშირად შემაწუხებელია მათი ამონასუნთქის უსიამო სუნი და ხველა უხვი ნახველით.
ბრონქოექტაზიური დაავადება ხშირად რთულდება ფილტვებიდან სისხლდენით, პლევრის ემპიემით, ფილტვების აბსცესითა და განგრენით, თავის ტვინის აბსცესით, მენინგიტით.
მკურნალობა. ბრონქოექტაზიური დაავადების კონსერვატიულ მკურნალობას მიმართავენ მხოლოდ I სტადიაში ან მაშინ, როდესაც ქირურგიული ჩარევა ამა თუ იმ მიზეზით შეუძლებელია.
ავადმყოფს სჭირდება სათანადო სანიტარულ-ჰიგიენური რეჟიმი, მაღალკალორიული, ცილებით მდიდარი რაციონი, ანტიბაქტერიული საშუალებები (მიკროფლორის მგრძნობელობის გათვალისწინებით), ოპტიმალური პირობები ფილტვების დაზიანებული უბნის დრენირებისათვის. ეს ღონისძიებები მიზნად ისახავს ავადმყოფის ოპერაციისთვის მომზადებას. ოპერაცია ფილტვის დაზიანებული ნაწილის ამოკვეთას ითვალისწინებს.
ოპერაციის შემდეგ, ფილტვის დიდი ნაწილის ამოკვეთის მიუხედავად, ავადმყოფის მდგომარეობა უმჯობესდება და მას უბრუნდება შრომის უნარი.
