ადამიანის ორგანიზმში 500-მდე მიკროორგანიზმი ბინადრობს. მათ რამდენიმე ჯგუფად: ობლიგატურ (აუცილებელ), ფაკულტატურ (პირობითად პათოლოგიურ) და ტრანზიტორულ (შემთხვევით) მიკროორგანიზმებად – ყოფენ. ნაწლავთა ფლორის ყველაზე მნიშვნელოვანი წარმომადგენლები არიან ბიფიდობაქტერიები და ლაქტობაქტერიები, რომლებიც სხვადასხვა ფუნქციას ასრულებენ და ადამიანის ორგანიზმს იცავენ. პირველ ყოვლისა, უზრუნველყოფენ ნაწლავის სტაბილურ მიკრობულ შემადგენლობას. სასარგებლო ბაქტერიები გამოიმუშავებენ საჭმლის მომნელებელ ფერმენტებს და მონაწილეობენ საჭმლის მონელების პროცესში, ხელს უწყობენ ზოგიერთი აუცილებელი ნივთიერების (D ვიტამინის, რკინის, კალციუმის) შეწოვას, B ჯგუფის, C, K ვიტამინების, ნიკოტინისა და ფოლიუმის მჟავას სინთეზს, ანტიბიოტიკური ნივთიერებების გამომუშავებით თრგუნავენ დაავადების გამომწვევი ბაქტერიების ზრდას და ასტიმულირებენ იმუნიტეტს. როგორც კი სასარგებლო მიკროორგანიზმების რაოდენობა შემცირდება, პათოლოგიური ბაქტერიები გამრავლებას იწყებენ, ტოქსინებს გამოიმუშავებენ და ორგანიზმზე ტოქსიკურ ზემოქმედებას ახდენენ. ერთი სიტყვით, ვითარდება დისბაქტერიოზი ანუ ორგანიზმის მიკრობული წონასწორობის რღვევა.
მიზეზები. კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის (პირის ღრუდან დაწყებული, მსხვილი ნაწლავის ჩათვლით) მიკროფლორაზე გავლენას ახდენს როგორც გარეგანი, ისე შინაგანი ფაქტორები. შინაგანი ფაქტორებია ლორწოვანი გარსიდან გამოყოფილი წვენი და კუჭ-ნაწლავის სანათურში არსებულ მიკრობთა ურთიერთობა, გარეგანი – კვება, ანტიბაქტერიული პრეპარატების ჭარბად მიღება, გარემოს ზემოქმედება და სხვა.
დიზბაქტერიოზი შეიძლება განვითარდეს მხოლოდ კუჭში, მხოლოდ წვრილ ნაწლავში ან მხოლოდ მსხვილ ნაწლავში, თუმცა უფრო ხშირია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ერთდროული დისბიოზი.
დისბაქტერიოზი შეიძლება გამოიწვიოს წვრილი ნაწლავის ფისტულამ, სეკრეტორულმა უკმარისობამ, კუჭისა და წვრილი ნაწლავების ოპერაციამ, სხვადასხვა ინფექციამ, სიმსივნურმა პროცესებმა, ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკებისა და საფაღარათო პრეპარატების ხანგრძლივმა მიღებამ და სხვა. მსხვილი ნაწლავის დისბაქტერიოზის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ბუასილი, ანალური ნაპრალი, დივერტიკული, პოლიპი, სიმსივნე, ეროზიები, კრონის დაავადება.
სიმპტომები. ავადმყოფის ჩივილები იმაზეა დამოკიდებული, რომელი დაავადების ფონზე განვითარდა დისბაქტერიოზი. ზოგადად, დამახასიათებელია ტკივილები, უმეტესად – მუცლის მარცხენა ქვედა და გვერდით მიდამოში (მსხვილი ნაწლავის საპროექციო არეში), იშვიათად – ჭიპის ირგვლივ, ასევე – მუცლის შებერვა, დისკომფორტი და ტკივილის გაძლიერება საკვების, განსაკუთრებით – ცხიმიანი კერძის, რძის, ალკოჰოლური სასმლის მიღების შემდეგ. ბევრს აწუხებს ტენეზმი (ცრუ ჭინთვა), მუცლის ყურყური, ძლიერი შებერილობა. პერიოდულად აღინიშნება ფაღარათი ფაფისებრი განავლით. ზოგჯერ დეფეკაციის მოთხოვნილება საკვების მიღებისთანავე წარმოიშობა. ხშირია ნაწლავთა არასრული დაცლის შეგრძნება თხელი და გაფორმებული განავლის მონაცვლეობით ანდა დღეში რამდენიმეჯერ ლორწოს გამოყოფით. ხშირად ვითარდება დისპეფსიური სინდრომიც: გულისრევის შეგრძნება, უმადობა, მეტალის გემო პირში. ამ ყველაფერს თან ახლავს სწრაფი დაღლა, თავის ტკივილი, ცუდი ძილი, სისუსტე.
დიაგნოსტიკა. აუცილებელია განავლის ბაქტერიოლოგიური კვლევა, განავლის ანალიზი ფარულ სისხლდენაზე, სწორი ნაწლავის ინსტრუმენტული გამოკვლევა.
მკურნალობა. მკურნალობა ითვალისწინებს ნაწლავური ფლორის ნორმალიზებას, ნაწლავთა მოშლილი მოტორიკის აღდგენას და თანმხლები და გამომწვევი დაავადებების მკურნალობას, ასევე – ანთების საწინააღმდეგო ადგილობრივი საშუალებების გამოყენებას.
მეტად მნიშვნელოვანია დიეტა, განსაკუთრებით – დიარეისას. ამ დროს რაციონიდან გამოირიცხება შავი პური, რძე, ცოცხალი ბოსტნეული, ხილი, ცხიმი, სანელებლები. მუცლის შებერვისას დროებით იზღუდება პარკოსანი მცენარეები, კომბოსტო, შაქრიანი საკვები და ყველა სხვა პროდუქტი, რომელიც ხელს უწყობს ნაწლავური აირების წარმოქმნას. რეკომენდებულია დიეტა #4, #4ბ.
